Είμαι από αυτούς στους οποίους αρέσει πάντα η Κυριακή των εκλογών, εννοώ των εθνικών εκλογών. Νοιώθω ότι υπάρχει στον αέρα μια παράξενη αίσθηση απουσίας οποιασδήποτε πολιτικής εξουσίας κι ομολογώ, χωρίς να είμαι αντιεξουσιαστής, ότι μου αρέσει η εικόνα των πολιτικών που αγωνιούν για την εκλογή τους. Αν η προεκλογική περίοδος είναι για τους πολιτικούς μια δοκιμασία, η μέρα των εκλογών είναι ένα είδος μέρας της κρίσης – ειδικά για όσους ξέρουν ή πιστεύουν ότι έχουν ελπίδες να εκλεγούν. Αλλά στις Ευρωεκλογές, χωρίς να απουσιάζει αυτή η δραματικότητα, το πράγμα είναι αρκετά διαφορετικό. Δεν έχουμε να κάνουμε παρά με ελάχιστους νικητές: αυτοί που εκλέγονται συνολικά είναι μόλις 21, λιγότεροι από όσους βουλευτές θα εκλεγούν στο βόρειο τομέα της Αθήνας. Μιλάμε για είκοσι ένα τυχερούς – κάτι σαν αυτούς που πιάνουν το λότο. Δεν αμφιβάλω ότι από δαύτους κάποιοι θα προσφέρουν υπηρεσίες στην πατρίδα και κάποιοι άλλοι απλά στο κόμμα τους ή στον εαυτό τους. Αλλά το νούμερο είναι πολύ μικρό: στις βουλευτικές το καρδιοχτύπι του υποψήφιου το νοιώθεις ενώ είσαι στο παραβάν - στις Ευρωεκλογές τους πιο πολλούς υποψήφιους, ακόμα κι αν τους γνωρίζεις, μπορεί και να μην τους συναντήσεις ποτε στη ζωή σου. Οι περισσότεροι που κατεβαίνουν το γνωρίζουν ότι έχουν ελάχιστες πιθανότητες να εκλεγούν. Κάποιοι το κάνουν απλά για τον τίτλο του Υποψήφιου Ευρωβουλευτή, που μπορεί να είναι παρακαταθήκη για ενδοκομματική ή βουλευτική καριέρα. Κάποιοι άλλοι μπορεί απλά να χαίρονται στην ιδέα ότι θα μετρήσουν την αναγνωσιμότητα τους και κάποιοι τρίτοι κατεβαίνουν γιατί τους το ζήτησε το κόμμα και κολακεύτηκαν: ποτέ δεν ξέρεις.
Αν κάτι ξέρεις σε αυτή την διαδικασία είναι ότι εκτός από υποψήφιους που δεν θα εκλεγούν ποτέ, έχουμε και κόμματα που ένας Θεός ξέρει πως δημιουργούνται, ποιος πληρώνει τα παράβολα του αγώνα τους και γιατί κατεβαίνουν – ειδικά στις Ευρωεκλογές. Υπάρχει κάτι αληθινά ενδιαφέρον: πολλά από τα κόμματα αυτά μετά από κάθε εκλογική διαδικασία εξαφανίζονται για να εμφανιστούν άλλα. Όμως διαρκώς πληθαίνουν. Πιθανότατα γιατί όσοι τα ιδρύουν θυμούνται επιτυχίες διάφορων που προηγήθηκαν. Οι Ευρωεκλογές είναι σαν τα λαχεία: αρκεί να θυμάσαι κάποιον που κέρδισε, για να αφήσεις στην άκρη τη στατιστική και να αγοράσεις μια ελάχιστη ελπίδα.
Στις πρώτες μόνο δέκα
Στις πρώτες ευρωεκλογές, αυτές του 1981, κατέβηκαν όλα κι όλα δέκα κόμματα. Τότε έβγαιναν 24 ευρωβουλευτές και η απλή αναλογική επέτρεπε όνειρα. Τέσσερα δεν εξέλεξαν κανένα – η ΕΔΗΚ, η Χριστιανική Δημοκρατία, το Κόμμα των Φιλελευθέρων και το Κίνημα των Ελλήνων Μεταρρυθμιστών – που πρέπει να αποτελούταν από σοβαρούς ανθρώπους αφού ο όρος Μεταρρύθμιση στις αρχές του ‘80 ήταν σε αχρηστία. Η επιτυχία του ΚΚΕ εσωτερικού, του ΚΟΔΗΣΟ και του Προοδευτικού Κόμματος του Σπύρου Μαρκεζίνη, που εκπροσωπήθηκαν στην Ευρωβουλή, άνοιξε την όρεξη πολλών. Τρια χρόνια αργότερα εμφανίστηκαν 16 κόμματα και την έκπληξη την έκανε η ΕΠΕΝ που εξέλεξε Ευρωβουλευτή. Το 1989 είχαμε 21 κόμματα – αρχίζουν να εμφανίζονται οι πρώτες cult παρουσίες: το κόμμα των Εθνικών Αγωνιστών π.χ τίμησαν 4,5 χιλιάδες ψηφοφόροι κι ομολογώ ότι περίμενα ότι οι αγωνιστές θα ήταν περισσότεροι. Το 1994 τα κόμματα είναι πάνω από 35! Πολλοί μιλάνε για την επιτυχία της Πολιτικής Ανοιξης του Αντώνη Σαμαρά, όμως η ιστορία γράφεται στα μετόπισθεν. Ο Δημήτρης Κολλάτος, μόνος εναντίον όλων, παίρνει 48 χιλιάδες ψήφους, ενώ ο Ολυμπισμός του Γιώργου Ζώη 3.154 – πάντα είχα την υποψία ότι κάποιοι τον μπέρδευαν με τον Ολυμπιακό. Πέντε χρόνια αργότερα ο Ολυμπισμός φτάνει τους 4,5 χιλιάδες ψηφοφόρους, αλλά έχουμε πλέον κόμματα τα οποία είναι κάπως οικογενειακά. Η Αθηναϊκή Δημοκρατία παίρνει 49 και ξεπερνά κατά 4 ψήφους την Ελληνική Παγκόσμια Ολυμπιακή Δημοκρατία που παίρνει 45. Για μένα αληθινός νικητής είναι τότε το «Κόμμα Φυσικού Νόμου» με 2892 ψηφοφόρους: δεν καταγράφεται δυστυχώς το όνομα του αρχηγού του. Πλησιάζοντας στις μέρες μας οι επίδοξοι κατακτητές της Ευρώπης έχουν ολοένα και πιο ψαγμένα ονόματα. Το «Οραμα» – φτάνει το 2004 τους 5996 σταυρούς. Κάπου εδώ εμφανίζεται και η «Μέρα» που ελπίζω οι ιδρυτές της να μην διεκδικήσουν αποζημίωση από τον Γιάννη Βαρουφάκη που τους αντέγραψε το όνομα. Η «Πολιτική Παράταξη συνεχιστών τού Καποδίστρια» βρίσκει το 2009 7694 ψηφοφόρους. Στις πολωμένες Ευρωεκλογές του 2014 η «Ελπίδα Πολιτείας» αγγίζει το φράγμα των 7000. Ολοι αυτοί κατεβαίνουν καλά καλά χωρίς ούτε μια σελίδα στο Facebook που λέει ο λόγος. Αλλά είναι πάντα εδώ επιδιώκοντας να εκλεγούν – ίσως και να αλλάξουν την Ευρώπη, αλλά αυτό το τελευταίο το έλεγαν πάντα και διάφοροι που ευρωβουλευτές εκλέγουν. Μια κουβέντα είναι - κανείς πλέον δεν την παίρνει στα σοβαρά.
Να γίνει ντέρμπι
Στις τελευταίες Ευρωεκλογές πηγαίνουν πάντα πολύ καλά οι «Κυνηγοί» - ώρα είναι να κατεβούν και οι Vegan για να γίνει ντέρμπι. Λείπουν σε σχέση με παλιότερα κόμματα που μας θυμίζουν την ανάγκη του Μεγαλοδύναμου: δεν βλέπω πιά την Χρισοπιστία π.χ – το 2004 είχε πάρει μόνο 45 ψήφους, ελπίζω να μην κλονίστηκε η πίστη των ιδρυτών της. Δεν υπάρχουν επίσης φεμινιστικά κόμματα: οι «Γυναίκες για μια άλλη Ευρώπη» που είχαν κατεβεί τη δεκαετία του 2000 σήμερα δεν ασχολούνται πολύ με την πολιτική μάλλον – το 2004 είχαν πάρει 47 χιλιάδες σταυρούς περίπου. Μόνο λίγοι δεν ήταν. Σήμερα κατεβαίνουν, ψάχνοντας μια θέση στην ιστορία των κομμάτων με παράξενα ονόματα, το «Κόμμα Ισότητας, Ειρήνης, Φιλίας» (ΣΕΦ;) και το «ΕΜΠΣ- Λιοντάρια Συνεργεία για την Ελλάδα»: προσοχή στις απομιμήσεις.
Δεν εκτιμήθηκαν
Ποιοι είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι που στελεχώνουν αυτές τις κινήσεις δεν θα το μάθουμε ίσως ποτέ. Στις βουλευτικές εκλογές εμφανίζονται κόμματα με ακόμα πιο παράξενα ονόματα –μερικές φορές το όνομα και το πρόγραμμα των κομμάτων είναι ταυτόσημα, το «Χαρίζω Δάνεια» π.χ είχε σαφείς προθέσεις που δεν εκτιμήθηκαν. Αλλά, όντας μεταξύ μας, στις εθνικές μας εκλογές μπορεί να λέμε πολλά – για την κατάκτηση της Ευρωβουλής θα πρεπε να είμαστε μάλλον πιο απαισιόδοξοι. Η να έχουμε περισσότερο χιούμορ.
Μια ελληνική αντιπροσωπεία αποτελούμενη από ευρωβουλευτές της Κίνησης για τον Καποδίστρια, του Οράματος, του Κόμματος του Φυσικού Νόμου θα προκαλούσε πραγματικά το βλέμμα της Ευρώπη. Θα μας κοιτούσαν όλοι με ανοιχτό το στόμα, θα ερχόντουσαν τρέχοντας για να μας γνωρίσουν. Ενώ τώρα, αν οι Ευρωπαίοι δεν αδιαφορούν, στην καλύτερη περίπτωση απλά περιμένουν με περιέργεια τι θα αποφασίσουμε. Γνωρίζοντας καλύτερα κι από μας πως όποιον κι αν ψηφίσουμε το πολύ πολύ να χρειαστεί να τον βάλουν να κάνει κωλοτούμπες…
(ΒΗΜαγκαζίνο Ιούνιος του 2019)
